Zapraszam wszystkich do zapoznania się z najstarszą pisemną wzmianką o Przyworach. Serdecznie dziękuję ojcu Hieronimowi Pohl za przetłumaczenie z języka niemieckiego poniższego tekstu.
Dokument o dobrach Kolegiaty św. Krzyża w Opolu z dnia 10 listopada 1531r.
Wśród dokumentów Kolegiaty św. Krzyża w Opolu znajduje się w archiwum prowincjonalnym pod nr 206 świadectwo, które podaje informację o ówczesnych posiadłościach tej kolegiaty. Dokument ten został wydany w Nysie i jest opatrzony pieczęciami biskupa i księcia oraz obwiązany jest biało-czerwonym sznurem. Jako świadkowie podpisani są:
-
książę Karol z Ziębic (Munsterberg) pełniący funkcję wojewody (Oberlandeshauptmann) obydwu części Śląska
-
naczelnik (Hauptmann)Dipprand Czeteris von Kinsberg Księstw Świdnica (Schweidnitz) i Jawor (Jauer)
-
Lukas Buchda z Otmętu (Ottmut)
-
Laurentius Seidlitz von Toppelweide (Toppelwuide)
-
Gottfried Adelsbach z Mikołowic (Niklasdorf)
-
Mattheus Loge von Melndorf oraz Georg Nawoy Von Losimir ( prawdopodobnie Kazimierz koło Głubczyc)
Przekład z łaciny ( po opuszczeniu nieistotnych dodatków) brzmi następująco:
Biskup Wrocławia Jakob von Salza i Johannes książę Śląska, Opola, Raciborza, Głogówka itd. potwierdzają, że Kolegiata Sw. Krzyża w Opolu jest w posiadaniu wszystkich tych przytoczonych przywilejów i posiadłości.
Parafia św. Krzyża posiada dom w pobliżu szkoły oraz dziesięcinę z Vierdung ( jednostka monetarna posiadająca 144 Denarów lub Fenigów, 1 Marka posiadała 4 Vierdung lub 576 Denarów) oraz z wiosek: Lubomia, Pszów, Pilchowice, Wielopole, Hilbrandisdorf (Hilberdorf), Dubensko,Rydułtowy (Rynoltwitz), Szczyglowitz, Sośnicowice (Kieferstadtel), Ligota (Elgota desBlaso), Buksaków prawdopodobnie Bujaków, Chudoba (Chudow), Czuchów (Schukow), Kotulin Mały ( Klein Kotulin),Nieborowice ( Nieborowitz), Dutzelowitze, Czerwionka (Czyrwonkowice), Babice koło Raciborza (Lonossowice), Adamowice, Górki (Gorky), Bogunowitze (Bogunitz), Sumina (Sumin), Ruda des Syadon, Ruda des Chwalon, Stodoła ( Stodol), Ochojec, Niedobczyce, Przegendza, Jaśkowice (Jaschkowitz), Radoszowy, Zebrzydowice, Jajkowice, Suchówka, Gassowitze, Rzuchów, Syrnia (Syrin), Olza (Olsa), Buków, Nieboczowy, Zawada, Grzemcica, Syrinka, Bluszczów, Belcznica (Belschnitz), Odra (Odrau), Kamień, Brzezie, Kobyla, Luków i Kotulin Wielki.
Wikariusz Kolegiaty św. Krzyża miał prawo do dziesięciny w wioskach: Zakrzów k. Opola, Węgry (Vangari), Kępa oraz Sławicach.
Archidiakon kolegiaty św. Krzyża posiadał dom w pobliżu muru miejskiego w sąsiedztwie Kustosza(szefa Kapituły katedralnej). Na przedmieściu Opola w kierunku Czarnowąs posiadał on nadto wzorowe gospodarstwo rolne położone w zakładzie rybnym (tzw Vorwerk) oraz ogród. Poza tym posiadał osiem ogrodów położonych pomiędzy polami wieśniaków. Ponadto należały do niego dwie winnice oraz ogród razem ze stodołą znajdujące się poza obrębem bramy Bytomskiej. Do jego posiadłości należała także pobliska rzeźnia. Na przedmieściu w kierunku Odry należały do niego ogrody, które znajdowały się wśród pastwisk bydlęcych (Oberschale).Poza tym należał mu się czynsz z ogrodów szpitalnych oraz czynsz z miejsca przy murze miejskim. Ponadto Nowa Wieś koło Opola płaciła mu jeden Vierdung od każdej huby(obszar ziemi rolnej w wielkości od 7 do 15 hektarów). W powiecie Koźle posiadał on dziesięciny od pól z następujących wiosek:Twardawa, Pokrzywnica, Sprzęcice. W powiecie Strzeleckim należały do niego wioska Niwki a pomiędzy Ujazdem i Sławęcicami przedmieście zwane Nibelgasse. Należało do niego kilka hub ziemi(50-80 hektarów), które znajdowały się poza zagrodą ogrodów w kierunku Sławęcic. Kustosz ów posiadał także dziesięciny od prawie wszystkich pól będących w posiadaniu Opola jak również z jednego pola koło Gosławic i z jednego pola z Zakrzowa. Całe dziesięciny należały się jemu także z wiosek: Kamionek, Chrzowice, Schodnia, Ozimek, Krasiejów, Chrząstowice, Lędziny, Źlinice, Chrzelice, Wielkie i Małe Zimnice, Boguszyce oraz Kąty ( Konty).
Trzecia Prebenda posiadała 4 huby ziemi rolnej i trzy ogrody poza miastem we wsi Gosławice. Ponadto w Szczepanowicach dziesięciny od snopka, we Wronowie 3,5 huby ziemi i jedną łąkę koło Kendiny zwanej Nasowych Limka. We wsi Wójtowa Wieś (Vogtsdorf) w kierunku Opola dziesięciny od pól, jak również łąka w Kadłubie (Lanka Kadlub) i Bessowitz. We wsi Wędrynia (Vadana)prebenda ta posiadała dziesięcinę co drugi rok. Od Proboszcza w Chrząszczycach (Chrzumczyce) należały się jej 3 Marki oraz prawo do Patronatu. Na terenie wsi Zakrzów w kierunku Kępy(Kempa) oraz Wróblin (Frauendorf) również dziesięciny od pól.
Na terenie Półwsi (Media Villa Halbendorf) w kirunku Szczepanowic należały się jej również dziesięciny od snopka. Ponadto posiadała ona dwie huby ziemi w Polnisch Lanie pod Strzelcami.
Czwarta Prebenda posiadała dziesięciny we wsiach: Jasiona, Zakrzów k. Krapkowic, Rudniki, Trzmielowice oraz Obrowiec. Wikary tej Prebendy otrzymuje dziesięcinę od snopka ze wsi Czeskowice.
Piąta Prebenda ma prawo do dziesięciny od pól w Gierałtowicach (Geraltowic), Rzeczycach(Rzietzice), Przedborowicach, Wlazyczach, Ligocie Małej, Borzysławicach (Borzislawitze), Karchowitze oraz Koprzywnik od 4 hub.
Szósta Prebenda posiada dom obok domu Dziekana oraz wieś Przywory (Przywor) oraz w pobliżu przejścia przez Odrę przy Krapkowicach po prawej stronie Odry część stawu. W Chrzowicach (Kssczowitze) jedną trzecią od dziesięcin i dziesięcinę w Złotnikach koło Chrząszczyc (Chrzampszczice). Tak samo z dobra Chramo(prawdopodobnie Chrząstowice), dalej z dobra Stralonisse koło Groszowic oraz w Wielkim Łowiecku (Gross Lowietz) w powiecie Strzeleckim należały się dziesięciny z pól. Do tej Prebendy należy także wieś Philipowitze koło Olesna. Jej wikary posiada dziesięciny w Kosorowicach i po dwie kury z każdej huby.
Siódma Prebenda posiada dom przy murze miejskim w Szonowicach ( Schoenwitz) koło Skorogoszczy (Karbissow) oraz dziesięciny z Vierdunga. Dalej posiadała dziesięciny od 12 hub od miasta Czulcz ( Zulz) obecnie Biała Prudnicka oraz dziesięcinę z Szonowic ( Schonowitz) koło Białej Prudnickiej (Zulz), Otok, Wasiłowice (Waschelwitz) i Ligota Bialskiej. Wikary tejże prebendy posiadał dziesięcinę w Szczepanowicach koło Dąbrowy (Dambrau). Dziekan posiadał majątek oraz młyn w Dziekaństwie (obecnie parafia Chmielowice) i dziesięciny w Dobrzeniu Wielkim, Tarnowie Opolskim (Tarnau), Chrzowicach (Kssowic), Górkach (Gorki), Komprachcicach (Gompersdorf), w Małej i Wielkiej Lomirzach (Gross und Klein Luschnitz), Yendrzina (Węgry lub Wędrynia), Ostrówek k. Opola (Ostrowietz), Szemrowice (Schymunowitze), i gospodarstwie rybnym pod Opolem. Jej wikary posiadał dziesięciny w Nakle, Tarnowie ale tylko od Wirbskiego Pola, Kosorowicach z pola Tarnowiec. Kustosz posiadał dom oraz dziesięciny w Lasowicach Polskich i Lasowicach Niemieckich a także w Chudobie, Lipnikach, Bierdzanach, Nowej Wsi koło Opola tylko ¼ dziesięcin. Dziesięciny posiadał w Groszowichach, Dzierżsławicach k Głogówka( Dirschelwitz).
Jego wikariusz posiadał dziesięciny we Wrzoskach (Wrzeske).
Trzecia Prebenda drugiego stopnia
Posiadała w powiecie głogówieckim we wsi Strzeleczki (Klein Strehlitz) od każdej huby jeden Vierdung, dziesięcinę w Bukowicach (Bukowitz), w Kujawach, w Winowie k Opola i Wójtowej Wsi (Vogtsdorf). Jej wikariusz posiadał dziesięciny w Racławiczkach, Dziedzicach, Sygowie (Schiegau) oraz zamku w Chrzelicach koło Łącznika w powiecie Prudnickim.
Czwarta Prebenda drugiego stopnia
Posiadała dom, któremu ratusz w Opolu płacił 8 Marek. Dom ten znajdował się na drodze do kobiecego konwentu który to w 1684 roku został doszczętnie zniszczony przez pożar i nie został odbudowany.
Piąta Prebenda drugiego stopnia
Posiadała dziesięciny w Koskowicach (Kosskowitz) oraz w Wilkowie k Głogówka. Jej wikariusz posiadał dziesięciny w Radostyni koło Biłej Prudnickiej.
Szósta Prebenda drugiego stopnia
Posiadała w powiecie Kozielskim dziesięciny we wioskach: Warmuntowice, Pawłowiczki, Wronin i w Dzielawach. Jej wikariusz posiadał dziesięciny w Bitznicy (Bitschinitz), Raszowa (Rassowitz) oraz Ligota (Egot).
Siódma Prebenda drugiego stopnia
Posiadała dziesięcinę MALTER w Racławicach Śląskich (Deutsch Rasslawitz) (MALTER- jednostka zboża ok 100 do 700 litrów)
Ósma Prebenda drugiego stopnia
Posiadała dziesięcinę w Ostróżnicy koło Koźla. Wicedziekan posiadał dziesięcinę w Brynicy (Brinitz). Dzwonnik (Gloeckner) posiadał dziesięcinę w Choruli koło Krapkowic.
Było więc 15 Prebend (Kanonikaty) oraz 11 wikariatów które miały swoje miejsca w kościele. Po jednej jego stronie siedziało 7 kanoników wraz z Proboszczem (Probst) i Archidiakonem (urząd w sensie wikariusza generalnego). Po drugiej stronie siedziało 8 kanoników wraz z Dziekanem i Kustoszem
Nasze Przywory 