Przywory na starych mapach

W niedzielę 5 października odbyło się otwarcie wystawy pt.”Przywory na starych mapach – historia zapisana kartografią”. Było to kolejne wydarzenie w ramach projektu COOL PRZYWORY realizowanego wspólnie przez nasze stowarzyszenie i Gminny Ośrodek Kultury w Tarnowie Opolskim. Na wystawie zostało zaprezentowanych 26 map pokazujących Przywory i najbliższą okolicę na przestrzeni ostatnich 500 lat.

Najstarszą zaprezentowaną mapą jest dzieło Martina Helwiga kartografa z Nysy wydane w 1561 roku. Jest to pierwsza ogólnogeograficzna mapa śląska jaka powstała. O jej wyjątkowości może świadczyć chociażby fakt, że była chętnie naśladowanym wzorem przez przez ponad 200 lat.

Najstarszą mapą na której udało się odnaleźć Przywory jest dzieło kolejnego wielkiego kartografa Wolfganga Wielanda wydane w 1736 roku. Przywory są na niej wymienione jako Przybor. Kunsztownie wykonane bogate zdobienia otaczające właściwą mapę pokazują bogactwa śląskiej ziemi.

Nazwa naszej wsi  od początkowego Przybor ewaluowała kolejno: Przibor, Pribor, Przywor, Oderfest i współcześnie Przywory. Na kolejnych mapach można już odnaleźć  szczegóły dotyczące Przywór jak np. w których miejscach  były dawniej trzy młyny wodne, wiatrak, tartak parowy, przeprawa promowa i wiele innych.

Gośćmi specjalnymi byli członkowie Kozielskiego Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej (http://www.regiment-kk.cba.pl) w pełnym rynsztunku pruskich żołnierzy z 18 wieku. Opowiedzieli nam o swoich strojach, wykonali pokaz musztry a także przeprowadzili strzelanie z muszkietów które przywieźli ze sobą. Oczywiście wystrzały były na bazie samego prochu, bez ołowianych kul co sprawiło, że było to całkowicie bezpieczne.

W poniedziałek wystawę obejrzeli uczniowie Gimnazjum Publicznego w Przyworach.

Ekspozycję map będzie także można obejrzeć 19 października podczas KARTOFELFESTU w Przyworach w Domu Kultury.

Przywory na starych mapach

CoolPrzywory

100 lat dworca kolejowego Przywory Opolskie

WSPÓŁCZESNOŚĆ naszego dworca kolejowego niczym nie odbiega od większości małych dworców w kraju i w Europie. Brak środków, a przede wszystkim pomysłów na ożywienie tych często kultowych budowli powoduje ich powolne umieranie.

 

100 lat dworca kolejowego Przywory Opolskie

Kiedy w 1816 roku zaprojektowano po raz pierwszy połączenie kolejowe Górnego Śląska z Wrocławiem miała to być linia kolejowa do transportu węgla. Koszt budowy i eksploatacji stanowiły wielkość znacznie przekraczająca koszt transportu Odrą i pomysł zarzucono.

Do pomysłu wrócono w 1836 roku. Staraniem Komitetu Założycielskiego Kolei Górnośląskiej doprowadzono do rozpoczęcia budowy linii kolejowej. Przewidywano także możliwość przewozu osób. Pierwsze wagony osobowe zbudowano w ten sposób, że karety konne przeniesiono na podwozie mogące poruszać się po torach.

100 lat dworca kolejowego Przywory Opolskie

 100 lat temu w 1912 roku oddano do użytku nasz dworzec kolejowy. W niezmienionej postaci przetrwał do dnia dzisiejszego. Niestety lata świetności ma już za sobą. Linia kolejowa z Opola do Gliwic przez Koźle/Kędzierzyn została przekazana do użytku 21 listopada 1845 roku. Próbne jazdy pociągów rozpoczęły się już w sierpniu.  Oficjalne uroczystości otwarcia odbyły się 31 października 1845 roku.

 Dopiero w 1903 roku ustanowiono przystanek w Przyworach i do roku 1935 nosił nazwę „Przywor”.

Wtedy też wybudowano dwa jedno krawędziowe, niskie perony.

Perony wyposażono w drewniane kryte papą zadaszenia.

Od 15 maja 1936 roku uruchomiono przejazdy pociągiem pośpiesznym na trasie Bytom – Kędzierzyn – Opole – Wrocław – Berlin. „Latający Ślązak” bo taką nazwę nadano temu pociągowi,  pokonywał tą trasę z prędkością 128,4 km/godz. i składał się z trzech wagonów. W tym też roku zmieniono nazwę stacji na „Oderfest”. Taka nazwa przetrwała do roku 1945. Nazwę stacji zmieniano jeszcze dwa razy. W 1945 na „Przywory” i w 1947 na „Przywory Opolskie”.

Od samego początku budowy kolei mieszkańcy Przywór byli z nią mocno związani. Brali  udział w pracach transportowych i budowlanych. Później pracowali przy obsłudze linii i tak jest do dzisiaj.

Apeluję w tym miejscu do wszystkich, którzy są związani z koleją, na niej pracowali lub pracują o podzielenie się opowieściami, wspomnieniami lub pamiątkami dotyczącymi ich kolejowych losów. Może ma ktoś takie pamiątki jak stare bilety, rozkłady jazdy, fotografie, ubiory i akcesoria kolejarza (lampy, narzędzia itp.).

Bardzo proszę o kontakt ( naszeprzywory@op.pl ) i spotkanie.

Józef Kantow

                                                                                                                                                                  Na koniec coś ze słyszenia:

Zdyszany jegomość wbiega na peron i pyta innego:  

 – jaki to był pociąg ?                             

 na to drugi:

– żółty,           

pierwszy  zdenerwowany:      

– ale dokąd?      

drugi:   

– do połowy. 😉

—————————————————————————————————————

Przypisy:                                                                                                                                                1. Wikipedia,   

2. Dr inż. Alfons Rataj – Powstanie i rozwój kędzierzyńskiego węzła kolejowego i jego wpływ na znaczenie i rozwój gminy Kędzierzyn.         

3. Dariusz Dzionek – Historia najstarszej kolei na terenie Śląska.

Gruss aus Przywor czyli dawne pocztówki z Przywór

Karta pocztowa zwana kartą korespondencyjną pojawiła się po raz pierwszy w obiegu pocztowym około roku 1869 na terenie Austro-Węgier. Od znanych nam współcześnie kart pocztowych różnił ją przede wszystkim brak obrazka. Pierwsze karty korespondencyjne służyły wyłącznie do przesyłania krótkich informacji tekstowych.  Obraz na karcie pocztowej pojawił się po raz pierwszy po roku 1870.  Początkowo karty pocztowe można było wysyłać tylko w obrębie kraju w którym został wydane, dopiero po roku 1875 kiedy to powstał międzynarodowy Powszechny Związek Pocztowy wprowadzono je w międzypaństwowy obieg pocztowy. Karty pocztowe do początku XX wieku z jednej strony posiadały obrazek i miejsce na korespondencję a z drugiej strony mógł być wyłącznie adres i to napisany na całą szerokość strony.  Poniżej karta z Przywór właśnie w takiej formie.

Przywory dawniej

Historia naszej wsi jest bardzo słabo udokumentowana. Bardzo niewiele jest dostępnych a jednocześnie wiarygodnych jej źródeł. Każdy dokument, każda fotografia mogą wnieść istotny wkład w uzupełnienie dziejów Przywór. Dlatego zamieszczam tą fotografię – może ktoś coś rozpozna?     

Pierwsza wzmianka o Przyworach

Zapraszam  wszystkich do zapoznania się z najstarszą pisemną wzmianką o Przyworach. Serdecznie dziękuję ojcu Hieronimowi Pohl za przetłumaczenie z języka niemieckiego poniższego tekstu.